Schimmel op cannabis: oorzaken, symptomen en genezing

Echte meeldauw, ook wel witziekte genoemd, is een van de meest voorkomende en moeilijke ziekten waar cannabiskwekers mee te kampen krijgen. 

Of je nu uit gefeminiseerde zaden, reguliere zaden ofautoflowering zaden kweekt, echte meeldauw kan een plant volledig ruïneren als het niet snel wordt aangepakt. Deze snel verspreidende schimmelinfectie kan planten verwoesten, hun kracht verminderen en de kwaliteit van de toppen in gevaar brengen. 

Als je meeldauw niet onder controle krijgt, kan deze een fantastische kweek in een waardeloze nachtmerrie veranderen. Deze handleiding van Dutch Passion leert je wat de oorzaken van echte meeldauw zijn, hoe je symptomen vroegtijdig kunt herkennen en wat de bewezen behandelingen en preventiemethodes zijn om ervoor te zorgen dat je cannabiszaden uitgroeien tot gezonde en krachtige planten.

Wat is echte meeldauw?

Echte meeldauw is een schimmelinfectie die voornamelijk wordt veroorzaakt door het Golovinomyces-geslacht en aanverwante schimmels. Zoals veel schimmelsoorten gedijt meeldauw in warme, vochtige omgevingen en verspreidt hij zich via sporen in de lucht. Deze sporen kunnen zich nestelen op nabijgelegen cannabisbladeren, gereedschappen, kleding, enz. Meeldauwsporen overleven in vuile, ongereinigde kweekruimtes en kunnen van de ene kweek op de andere overgaan. Cannabis is er bijzonder gevoelig voor vanwege het dichte gebladerte, de dikke bloemen en de vochtige omstandigheden die veel kweekruimtes hebben.

Waarom echte meeldauw gevaarlijk is

• De schimmel vermindert de fotosynthese: meeldauw bedekt bladeren, blokkeert zonlicht en verzwakt planten, wat allemaal tot lagere opbrengsten leidt.
  
  
• Vermindert de kwaliteit van de toppen: de door infectie veroorzaakte stress vermindert de productie van cannabinoïden en terpenen, wat resulteert in minder krachtige toppen.
  
  
• Gezondheidsrisico's: besmette toppen kunnen schimmelsporen bevatten, wat een risico op longirritatie kan veroorzaken als je ze rookt. Daarom gooien veel kwekers de planten waarvan ze weten dat ze besmet zijn met echte meeldauw gewoon weg.
  
  
• Hardnekkige sporen: schimmelsporen blijven hangen in kweekruimtes en oude kweekbakken, op oppervlakken enz. Zonder een grondige reiniging blijft het risico op herinfectie tijdens toekomstige kweekcycli bestaan.

Oorzaken van echte meeldauw op cannabis

Verschillende omgevingsfactoren dragen bij aan het uitbreken van meeldauw:

• Hoge luchtvochtigheid: een relatieve luchtvochtigheid (RV) van boven de 55–60% creëert een vruchtbare voedingsbodem voor schimmelsporen.
  
  
• Slechte luchtstroom: stilstaande lucht in kweektenten of kamers zorgt ervoor dat sporen zich kunnen nestelen en vermenigvuldigen. Het gebruik van circulatieventilatoren boven en onder het bladerdak is een goede manier om ophoping van stilstaande lucht te voorkomen.
  
  
• Overvol bladerdak: een dicht gebladerte met slechte lichtpenetratie houdt vocht vast en bevordert de groei van schimmels.
  
  
• Temperatuurschommelingen: grote verschillen tussen dag- en nachttemperaturen kunnen sporenontwikkeling stimuleren.
  
  
• Besmetting: geïnfecteerde stekken, gereedschap dat niet ontsmet is en nabije planten kunnen sporen in je kweek introduceren. Een waterstofperoxide-oplossing van 3% is perfect voor het schoonvegen van oppervlakken, vloeren, gereedschap en bakken in je kweekruimte, want hiermee steriliseer je zonder resten achter te laten.

Tip van een expert: zelfs binnenkweken met HEPA-filtratie (wat we trouwens wel aanbevelen) kunnen meeldauw krijgen als de luchtstroom en vochtigheid niet zorgvuldig in balans zijn.

Symptomen: echte meeldauw vroeg herkennen

Het is erg belangrijk om echte meeldauw al in een vroeg stadium te constateren om het doeltreffend te kunnen bestrijden. Let op deze signalen:

Fase 1: Kleine witte of grijze vlekken op bladeren, die op bloem of stof lijken.

Fase 2: Deze plekken verspreiden zich vervolgens over waaierbladeren en suikerbladeren en vormen een poederachtige laag.

Fase 3: Geïnfecteerde bladeren worden geel, verwelken en sterven terwijl de schimmel zich verspreidt.

Fase 4 (geavanceerd): Toppen raken geïnfecteerd, waardoor je ze niet meer veilig kunt consumeren.

Visuele signalen

• Er lijken stofsporen of kalkachtige vingerafdrukken op de bladoppervlakken te zitten.
• Vroege plekjes kun je makkelijk wegvegen, maar ze komen snel terug als ze niet worden bestreden.

Echte meeldauw op cannabis bestrijden - Onmiddellijke reactie (als het vroeg is opgemerkt)

1. Verwijder de besmette bladeren, handel snel: knip de aangetaste bladeren voorzichtig weg en doe ze in een afgesloten zak om verspreiding van sporen te voorkomen. Verwijder de zak uit de kweekruimte.
   
   
2. Verbeter de luchtstroom: zet draaiende ventilatoren neer en dun de dichte gebieden uit om de luchtcirculatie te verbeteren.
   
   
3. Lagere luchtvochtigheid: pas de luchtvochtigheid aan tot 45–50%, indien nodig met behulp van een ontvochtiger.

Natuurlijke/biologische behandelingen

Neemoliespray: werkt als preventiemiddel. Gebruik hem niet in de late bloei, want de olie kan de smaak van de toppen veranderen.

Kaliumbicarbonaatspray: doodt sporen bij contact; meng 1 theelepel per liter water en breng aan als bladspray.

Melkspray: meng melk met water in een verhouding van 1:9 en spray het op de bladeren om de pH te veranderen en zo sporen te bestrijden. Breng wekelijks aan als preventiemiddel.

Biologische, 'vriendelijke' schimmelwerende middelen: producten zoals Bacillus subtilis zijn veilig en effectief voor de biologische kweek. 

Deskundige tip: spuit in de late bloeifase niets meer op je toppen. Richt je op preventie en het onderhoud van je bladerdak om besmetting van de toppen te voorkomen.

Echte meeldauw in toekomstige kweken voorkomen

Voorkomen is de beste verdediging tegen echte meeldauw. Volg deze stappen:

Beheers de vochtigheid: houd de RV tussen 45 en 55% tijdens de bloeifase.

Verbeter de luchtstroom in de kweekruimte: gebruik afzuigventilatoren en draaiende ventilatoren om de lucht in beweging te houden. Misschien kun je investeren in een afzuigventilator met een hogere capaciteit om de omstandigheden echt goed te verbeteren.

Regelmatig snoeien: ontblader dichte gebieden om de lichtpenetratie te verbeteren en te voorkomen dat de planten te vochtig worden. Vergeet niet om het oude gebladerte onmiddellijk 
te verwijderen.

Ontsmet de kweekruimte en maak intensiever schoon: reinig gereedschap, tenten en kleding tussen de kweekcycli door om achterblijvende sporen te verwijderen. Maak royaal, maar wel voorzichtig gebruik van verdunde waterstofperoxide (3%) om kweektentoppervlakken, plantenbakken en meer te desinfecteren.

Plaats nieuwe planten in quarantaine: isoleer stekjes of zaden voor 1–2 weken om er zeker van te zijn dat ze vrij zijn van infecties. Zelfs een vertrouwde stekleverancier kan af en toe pech hebben met ziekten zoals echte meeldauw.

Laat nooit oude bladeren achter in je kweekruimte. Gooi ze snel weg. Als je regelmatig ontbladert, moet je de bladeren ook uit de kweekruimte verwijderen. Het is onhygiënisch om oude bladeren in een zak of op de vloer van de kweekruimte op te laten hopen, en je loopt daarmee ook een groter risico op ziekten of ongedierte.

Overweeg aanvullende UVA- en UVB-lampen. UVA en UVB helpen niet alleen om je toppen te overladen met terpenen en cannabinoïden, maar ze kunnen ook de levensvatbaarheid van schimmelsporen in de lucht helpen verminderen. UVA en UVB zijn ook nuttig vanwege hun schadelijke effecten op plagen zoals rouwmuggen.

HEPA-filters kunnen deeltjes in de lucht tot de grootte van individuele schimmelsporen verwijderen. Veel serieuze kwekers gebruiken altijd HEPA-filters in hun kweekruimte om ervoor te zorgen dat de lucht zo zuiver mogelijk is. Vrij van vuil, stof, sporen etc.

De meest waarschijnlijke gebieden waar echte meeldauw kan verschijnen:

De onderste en binnenste waaierbladeren: deze bladeren, vooral die dichter bij de basis van de plant zitten of in een dicht bladerdak verscholen zitten, zijn gevoelig voor echte meeldauw omdat ze minder licht ontvangen en worden omgeven door stilstaande lucht. Hierdoor ontstaat er een vochtig microklimaat dat ideaal is voor schimmelsporen, wat vooral het geval is in kweekruimtes met een slechte afzuiging en waar geen draaiende ventilatoren staan.

Dicht bladerdak: gebieden waar bladeren of takken dicht op elkaar zitten, vooral in het midden van de plant, houden vocht vast en beperken de luchtstroom. Dit kan een ideale omgeving voor een infectie creëren. Veel kwekers gebruiken draaiende ventilatoren boven en onder het bladerdak. Sommige mensen richten hun ventilatoren verticaal naar boven, door het bladerdak heen.

Jonge, nieuwe groei: zachte, nieuwe bladeren en scheuten aan de bovenkant van de plant zijn vatbaar omdat het zachtere weefsel makkelijker kan worden gekoloniseerd door schimmelsporen.

Onderzijde van bladeren: de onderkant van de bladeren verzamelt vaak vocht en kan minder goed worden blootgesteld aan luchtcirculatie. Daarom is dit vaak de plek waar die alarmerende, poederige vlekjes ontstaan.

Suikerbladeren in de buurt van de toppen: in de bloeifase kunnen suikerbladeren (kleine bladeren in toppen) vroeg worden aangetast als de luchtvochtigheid hoog is en de luchtstroom rond dichte cola's slecht is.

Deze delen van de plant zijn het meest kwetsbaar vanwege de plaatselijke hogere luchtvochtigheid, verminderde blootstelling aan licht en beperkte luchtbeweging. Dit alles creëert ideale omstandigheden voor de schimmelsporen om te ontkiemen en zich te verspreiden.

Tip: Controleer regelmatig de onderste en binnenste bladeren tijdens de vroege vegetatieve fase en bloeifase. Dit kunnen de eerste plekken zijn waar die karakteristieke witte of grijzige, poederige vlekken verschijnen. Verminder het risico door dicht gebladerte uit te dunnen en een goede luchtstroom te behouden en wees niet bang om zwaar te ontbladeren. Goed veredelde genetica kan dit prima aan. Bekijk het volgende artikel om te zien hoe autoflowering zaadsoorten van Dutch Passion tijdens de kweek meerdere keren hevig werden ontbladerd. 

Veelgemaakte fouten

Zodra je de ellende van een meeldauwinfectie hebt ervaren, zul je er alles aan willen doen om dit niet nog eens mee te maken. Hier zijn de meest voorkomende fouten die je moet vermijden.

• Het negeren van vroege signalen: een paar kleine plekjes kunnen binnen een paar dagen uitgroeien tot een volledige infectie. Controleer je planten regelmatig om ervoor te zorgen dat alles in orde is en kijk uit naar vroege signalen. 
  
  
• Geïnfecteerde toppen oogsten: het roken van toppen die geïnfecteerd zijn met echte meeldauw is onveilig en kan gezondheidsproblemen veroorzaken. Gooi ze weg.
  
  
• Overmatig gebruik van chemische fungiciden: deze kunnen planten schaden en mogelijk schadelijke resten achterlaten, vooral tijdens de late bloei. Veel kwekers overwegen het niet eens om ze te gebruiken.
  
  
• Niet goed schoonmaken: als je je kweekruimte niet goed desinfecteert na een besmetting, loop je het gevaar op een herinfectie. Een ervaren kweker behoudt een goede kweekruimtehygiëne.

Laatste opmerkingen en bonustips

Echte meeldauw kan een zorgwekkend probleem zijn, maar door je planten goed in de gaten houdt en je kweekruimte goed te onderhouden, kun je je planten beschermen. Met een regelmatige en grondige inspectie van je planten voorkom je dat een infectie zich al te ver ontwikkelt. 

Zorg voor de best mogelijke omstandigheden in de kweekruimte van de plant. Als je een stoffig, poederachtige substantie op de bladeren ziet, is het tijd om snel te handelen. 
Sommige professionele kwekers beschermen hun planten tegen echte meeldauw en andere ziekten door UV-C-lampen te gebruiken. Deze zijn te gevaarlijk om in de buurt van planten of mensen te gebruiken, dus in plaats daarvan worden ze meestal gebruikt in de luchttoevoerkanalen om alle sporen, ongedierte of andere nare dingen in de lucht te doden voordat ze de kweekruimte zelfs maar binnen kunnen dringen. 

Het is een dure maar zeer effectieve optie die door veel commerciële kwekers wordt gebruikt. Met een combinatie van preventie, vroege detectie en veilige behandelingen, kun je je cannabisplanten gezond houden en echte meeldauw op afstand houden.

Bonustip: investeer in een hygrometer om de luchtvochtigheid in de gaten te houden en in een HEPA-filter voor je kweekruimte om sporen op te vangen voordat ze zich kunnen nestelen. HEPA-filters zijn vooral populair bij professionele kwekers, omdat ze bijna alle kleine deeltjes ter grootte van schimmelsporen verwijderen. 

Geniet van je kweek en onthoud dat echte meeldauw te bestrijden is en dat je de schimmel voor toekomstige kweken volledig kunt vermijden.